روزنامه ابتکار-دوشنبه 1394/12/10-شماره3378
گفتگو با محمد مومنی، به بهانه انتشار مجموعه شعر پیامک های گم شده
شعر،حال جهان را بهتر می کند
رامین جهان پور
محمد مومنی در سال 56 13 در تنکابن متولد شده و اولین واگویه های شعری اش را در یازده سالگی با خودش زمزمه کرده است. تحصیلات این شاعر، کارشناسی ارشد در رشته زبان است ودر حال حاضر مدرس زبان انگلیسی می باشد .اولین کتاب مومنی دربرگیرنده 27 قطعه شعر سپید بود که با عنوان «شب های روشن »در سال 1388 منتشرشد و اخیرا بعد از گذشت 6 سال دفتر شعر جدیدش که شامل 32 قطعه شعر سپید است، توسط انتشارات آفتاب البرز روانه کتابفروشی ها شده است ، این گفتگو به بهانه انتشار کتاب جدید این شاعر صورت گرفته است.
آقای مومنی قبل از هر سئوالی می خواستم بپرسم چرا اصلا شاعر شدید؟
شاعر شدنی نیست.عوامل زیادی در شکل گیری شخصیت شاعر وکار آفرینش شعردخیل هستندمانندعوامل عاطفی،روانی و اجتماعی،اما آنچه از نظر من عامل تعیین کننده است تجربه متفاوت زیستن اوست. سا لها پیش در مقاله ای عنوان کردم شعر عاطفه دوم آدمی است; یعنی ترکیب تمامی یا بخشی از عواطف شاعر تبدیل به پدیده ای می شود که در زبان اتفاق می افتد.
وضعیت شعرو شاعری در کشور را چگونه ارزیابی می کنید ؟
حالا شعر خیلی خوب نیست و آسیب شناسی اش در حوصله این مصاحبه فکر نمی کنم باشد.فقط می توانم بگویم که شعر پارسی مدت هاست نه می تواند خودش راپیدا کند و نه مخاطبش را. اما اینجا وآنجا شعرهایی می خوانیم که نوید از آینده ای متفاوت و پویا برای شعر پارسی می دهد.
بیشتر تحت تاثیر کدام شاعرها هستید و آشنایی شما با شعرو شاعری را با کتاب های کدام شاعران معاصر و کلاسیک شروع کردید؟
بیشتر از همه شاملو و ترجمه آثار فدریکو گارسیا لورکا. یک دوره ای تحت تاثیر براهنی و سید علی صالحی بودم،اما این روز ها آثار شمس لنگرودی بیشر آرامم می کنند.از شاعران کلاسیک مولانا را دوست دارم و از شاعران جهان: اوکتاویوپاز، سیلویا پلات، والت ویتمن و.... جدیدا با شاعری نیوزلندی به نام جیمز باکسترآشنا شدم که به قول اکسپرسیونیست هاشعرهایش رویا هایی است که ادبیات شده اند.شاید یه روزی شعرهایش را به پارسی ترجمه کنم.
اشعار شما بیشتر درونمایه اجتماعی دارد و همچنین در شعر هایتان از سرزمین مادریتان مازندران بسیار متاثرید در این مورد صحبتی دارید؟
درست است. سرزمین مادری ام یعنی دختران شالی زار، یعنی رنج، به رنج و برنج. بخشی از کودکی ام در شمال ایران گذشته است. عطر شالی زار همیشه در ذهنم موج می زند.بچه که بودم،مدام منتظر تعطیلات تابستان بودم تا از راه برسد و من بروم پیش پدر بزرگ و مادر بزرگ. ای کاش هنوز می توانستم آنها را روی ایوان کلبه چوبی میان جنگل های دو هزار پیدا کنم.
اگر در یک جامعه شاعر وجود نداشته باشد چه اتفاقی برای مردمانش می افتد ؟
از نظر من شعر حال جهان را بهتر می کند. اجازه بدهید مثالی بزنم:من در دانشگاه تدریس می کنم و با دانشجویان و اساتید ادبیات انگلیسی هم در ارتباط هستم و تاثیر ادبیات بر شخصیت و ونگرش آنها رااز نزدیک مشاهده کرده ام.این نشان می دهد که محتوا می تواند بر روی ظرف محتوا تاثیر بگذارد.
در مورد دفتر شعر جدیدتان پیامک های گم شده توضیح بفرمایید؟چرا این اسم را برای کتابتان انتخاب کردید؟
دلیلش دقیقا گسترش و تاثیرارتباطات مخابراتی و شبکه های مجازی است. خوب یا بد زندگی ما به وسیله این پدیده ها تسخیر شده اند و نام این کتاب واکنش شاعر به تاثیر این پدیده ها بر روی زندگی است.
در این مجموعه شعر نگاهتان هم به سنت است و هم مدرنیته است چقدر توانسته اید جامعه حال ما را در شعرهایتان منعکس کنید ؟
من موضوع شعر هایم را انتخاب نمی کنم. شعر حاصل سفر به دور دست ها برای دیدن وتجربه نزدیک ترین چیزهاست. سنت و مدرنیته یعنی کجای زمانیم، شاعر در بی زمانی زیست می کند: یعنی در هر کجای زمان. قضاوت با خواننده شعر است تا قضاوت کند; در زمانم یا بی زمانم؟!
در مجموعه شعر جدیدتان در برخی از شعرها ، قطعاتتان به تلخی می زند و امید نقش کمرنگی در اشعارتان دارد در این مورد چه صحبتی دارید؟
خوب شعرشبیه زندگی ویا انعکاسی از آن است. مثلا «باغ عروسان» فردای روز عروسی ام نوشته شد و شعر«ایوان کلبه مادربزرگ» زمانی که مادربزرگم از دنیا رفت و شعر«من،صحرا و روایت تو »را هنگامی که از طریق تلویزیون شنیدم خلبان اردنی در قفس توسط داعش زنده زنده سوزانده شد سرودم .
شعر در چند سال گذشته به سختی منتشر می شود وناشران از دفتر شعر استقبال نمی کنند دلیلش چیست ؟
سوال دشواری است. خوب هر چیزی به اقتصاد نیاز داردو شعر هم نیاز به رونق. مردم شعر نمی خوانند دلیلش را باید از مردم پرسید.اما تاثیر ارتباطات جدید حاصل از تکنولژی بر روی رفتارهای فردی واجتماعی ما غیر قابل انکار است. اما سلیقه مردم با آموزشی که درکودکی دریافت می کنند شکل می گیرد. باید پرسید چرا سرانه مطالعه ما ایرانی ها آنقدر کم است!
نقددر شعر امروز را چگونه ارزیابی می کنید؟
شعر و نقد شعر با هم رشد می کنند. به قول ویدوسن(Widdowson) زبان شناس کاربردی سرشناس، نظریه پردازی الهام بخش عملکرد و عملکردالهام بخش نظریه پردازی است.هنوزبه نظر من این اتفاق در شعر مانیفتاده است. اگر به دوران طلایی ادبیات معاصر در دهه 40و50 نگاه وظهور شاعران بزرگ چون نیما وشاملو را بررسی کنیم در خواهیم یافت که یکی از اصلی ترین دلایل موفقیت،پشتوانه غنی نظری آنهادر خصوص نظریه شعر بوده است. زمان گذشت و نظریه هااز شعر جداافتاند.آنچه من کمتر در شعر امروز می بینم جوهره شعری است.
به عنوان یک شاعر چه انتظاری از مخاطبین و صاحبنظران ومنتقدان در مورد کتاب تازه منتشر شده اتان دارید؟
مشتاقانه منتظر اظهار نظرهاشان از طریق رسانه های مکتوب و شبکه های مجازی هستم و می دانم تنها راه موفقیت در شعر و زندگی، تفکر نقادانه است.
