مجله دوست نوجوانان آذر 1394

گفتگو با محمود برآبادی نویسنده پیشکسوت  کودک ونوجوان

رامین جهان پور

کتاب در میان مردم، اصالت خودش را حفظ کرده است

............................................................

محمود برآبادی نویسنده قدیمی کودک ونوجوان متولد 1331 در سبزوار می باشد، برآبادی تمرین های نوشتن را در نوجوانی با روزنامه دیواری مدرسه اشان آغاز کرد و بعدها در جوانی وقتی به تهران آمد اصول ویراستاری و حروفچینی را در  چاپخانه ای در تهران که در آن به کار مشغول بود  یاد گرفت و بالاخره اولین کتاب داستانش را برای نوجوانان در سال 1354 منتشر کرد که «حماسه کوچی» نام گرفت، این کتاب که یک داستان روستایی است  به ماجرای سگ کوچکی  می پردازد که یک تنه در مقابل حمله گرگها می ایستد و از گله دفاع می کند،این  کتاب تا بحال چندین بار تجدید چاپ شده است او در سالهای اخیر مسئولیت هیات مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان را  هم بر عهده داشته است.برآبادی  پس از بازنشستگی  بیشتر وقتش را صرف نوشتن برای بچه ها کرده و پر تلاش تر از گذشته به فعالیت های ادبی می پردازد،    از این نویسنده تا به حال نزدیک به 60 جلد کتاب برای کودکان و نوجوانان   منتشر شده که چند تا از آنها عبارتند از : آغاز ، بالایی ها و پایینی ها ،آتش زیر خاکستر،یادهای کودکی ،داستان گل سرخ و شکرستان . 

آقای برآبادی چطور شد که به داستان نویسی برای کودک ونوجوان  روی آوردید؟

در دهه 1350 نویسندگان کودک ونوجوان خیلی کم بودند ودر واقع چندتایی بیشتر نبودند،بیشتر کتابهایی که برای این گروه سنی چاپ می شد آثار ترجمه بود و میدان برای فعالیت در این زمینه خالی بود اما در همان دوران نویسندگان خوبی هم  داشتیم که برای بزرگسالان قلم می زدند، من هم چون تازه کار بودم نمی توانستم وارد حوزه بزرگسالان شوم. اما در کل گرایشم بیشتر به ادبیات کودک  بود و همین باعث شد در این زمینه فعالیت کنم .

اولین اثری که از شما چاپ شد در کجا و چه سالی بود ؟

 در زمان دانش آموزی  ، مدتی خبرنگار مجله دختران و پسران بودم که قبل از انقلاب منتشر می شد یادم است که اخبار هنری و ورزشی مدارس را در سبزوار تهیه می کردم و برای آن مجله می فرستادم ، البته قبل از آن کار هم در مدرسه در نوشتن روزنامه دیواری خیلی فعال بودم .اینها گذشت تا اینکه دانشجوی تربیت معلم شدم ، در زمان دانشجویی  یعنی درست در سال 1353اولین داستان کوتاهم در یک نشریه دانشجویی چاپ شد.

 

 

 

آیا نوجوان امروز می تواند در آینده به نویسندگی به عنوان شغل نگاه کند ؟

اگر منظور شما از نویسندگی ، نوشتن کتاب داستان باشد باید بگویم که ما نویسندگان کمی در کشور داریم که تنها از راه داستان نویسی زندگی خود را تامین می کنند و اغلب نویسندگان ما شغل اصلی اشان کار دیگری است و نویسندگی جز شغل دوم یا سوم آنها محسوب می شود،اما اگر نویسندگی را به معنی کار روزنامه نگاری یا فیلمنامه نویسی  ویا کارهای مرتبط با نوشتن فرض کنیم  باید گفت که بله، امروزه تعداد کسانی که از راه نوشتن زندگی خود را کمی گذرانند بسیارند و اینها بستگی به اراده نوجوانان دارد.

 

ادبیات و کتاب   کلا چه نقشی در زندگی انسانها وخصوصا کودک ونوجوان دارد؟

ادبیات سالم ترین ،ارزان ترین و دردسترس ترین سرگرمی برای افراد جامعه است .  لذت خواندن کتاب های شعر وداستان و مقالات ادبی اگر توسط انسان کشف شود بالاتر از سایر هنرهاست.در سال های اخیر رسانه هایی مثل تلوزیون، سینما ،موسیقی ، اینترنت ،شبکه های گوناگون اجتماعی  و بازی های رایانه ای بخش زیادی از وقت دانش آموزانمان را به خود اختصاص داده است ،اما همچنان  کتاب اصالت و جایگاه وی‍ژه ای در میان زندگی  مردم وبه خصوص کودک ونوجوان دارد به نظر من این رقبای سرسخت  هیچوقت نمی توانند مردم را از کتاب خواندن بی نیاز کنند.  

 

چه تعریفی از نوجوانی دارید؟

نوجوانی دوره گذار است ،دورانی که فکر می کنی بالغ شده ای  و دیگر کودک نیستی و انتظار داری که دیگران هم این را بفهمند و درکت کنند آن چیزی که نامش بحران نوجوانی یا عصیان نوجوانی است ناشی از همین است  که نوجوان فکر می کند خیلی بزرگ شده و دیگران نباید به چشم یک بچه به او نگاه کنند ویا در کارهایش دخالتی داشته باشند.

 

 

یک خاطره از نوجوانی ؟

یک روز کتاب «آخرین روز یک محکوم » نوشته ویکتور هوگو را از کتاب فروشی «سعادت » کرایه کردم و در حین راه رفتن شروع به خواندن آن کردم نا گهان متوجه شدم که به پارک رسیدم داخل پارک روی یک نمیمکت نشستم و یکساعت بعد تمامش کردم و بردمش به کتابفروشی و به کتابفروش گفتم :می خواهم این کتاب را عوض کنم چون خواندنش برایم سخت است و چیزی نمی فهمم.  این بهانه را آوردم که با آن یک ریالی که بابت کرایه کتاب داده بودم کتاب دیگری بخوانم ،کتابفروش که جریان را فهمیده بود، بی آنکه به روی خودش بیاورد کتاب را عوض کرد و کتاب دیگری از ویکتور هوگو به من داد. 

 

 

 

نظر تان را در مورد نشریات کودک ونوجوانی که امروزه منتشر می شوند بفرمایید ؟

نشریاتی که امروز منتشر می شوند به مراتب کارشان سخت تر از نشریات گذشته است چون راضی کردن مخاطب امروزی ، به خاطر پیشرفت رسانه های مجازی، کار بسیار سختی   است. وسایل سرگرم کننده   وجذاب در دنیای امروز بچه ها آنقدر زیاد شده که کسه مسئولیت سردبیران و کارکنان  نشریات این گروه سنی را  بیشتر می کند.چون آنها با رقبای سرسختی روبرو هستند بخاطر همین لازم است که برای نزدیک تر شدن به سلیقه مخاطبین حتما از آنها نظرخواهی کنیم و به آنها بیشتر نزدیک شویم.

نشریات کودک ونوجوان چه نقشی می توانند در شکل گیری شخصیت بچه ها داشته باشند؟

ببینید بیشتر نویسندگان و شاعران  امروز ما خوانندگان دیروز  نشریات  کودک ونوجوان هستند اینها  آثارشان ابتدا در مجلات چاپ شده سپس به نوشتن کتاب روی آورده اند، علاقه به دانستن بیشتر ،پرکردن اوغات فراغت ،لذت بردن از خواندن شعر و داستان و تجربه نوشتن ، امکانی است که نشریات کودک ونوجوان در اختیارمان می گذارند و به مرور خوانندگان خود را صبور،فکور،با شعور و انسان دوست بار  می آورند.

 

تعامل شما با نوجوان های امروز ومخاطبین کتابهایتان چقدر است ؟

گاهی به مدرسه ای دعوت می شوم و برای بچه ها داستان می خوانم و یا در جلسات نقد وبررسی کتابهایم در کانون شرکت می کنم  و نظرات آنها را می خوانم در کل، خیلی مواظبم که فاصله ام با بچه های امروز و افکار  و خواسته های آنها خیلی زیاد نشود.

 

بهترین کتابهایی که در نوجوانی خوانده اید ؟

در سال های نوجوانی من ،در دهه 1340 کتاب های زیادی که مخصوص نوجوانان باشد منتشر نمی شدو ما که علاقه مند به کتاب بودیم ناچار بودیم کتاب های بزرگسالان را بخوانیم.  یک کتابفروشی در شهر سبزوار بود که کتاب امانت می دادو من یکی از مشتری های دائمی کتابفروشی سعادت بودم .کتاب های« ویکتور هوگو» ؛  «ارنست همینگوی » و داستان های پلیسی «میکی اسپلین »و برخی از کتاب های عامه پسند به بهترین نحو ما را سرگرم می کردند.

نشریات کودک ونوجوان  برای خواندن داشتید ؟

اتفاقا تعدادنشریاتی که در آن دوران برای گروه سنی کودک ونوجوان منتشر می شد بسیار کم بود ، اطلاعات دختران وپسران ، کیهان بچه ها و پیک نوآموز و دانش آموز تنها نشریاتی بودند که می شد به آنها دسترسی پیدا کرد اما امروزه خوشبختانه مجلات کودک ونوجوان زیاد شده و اغلب روزنامه های بزرگسال هم صفحاتی را ویژه کودک ونوجوان دارند.

 

 

 

 

 

کتابهای تازه چاپ شده ودردست انتشارتان را نام ببرید؟

اخیرا یک رمان نوجوانانه از من توسط انتشارات کانون پرورشی فکری کودک ونوجوان  منتشر شده که «راز باغ متروک» نام دارد همچنین داستان بلند «شهریار نامه »و« امیر خرگوش» را برای نوجوانان در دست چاپ دارم .همچنین مجموعه شش جلدی «رفت وآمد در شهر» که یک مجموعه آموزشی است هم به زودی منتشر خواهد شد .