ماهنامه دوست نوجوانان شهریور1394

گفتگو با فروزنده خداجو (نویسنده کودک ونوجوان )

رامین جهان پور

نوجوانی دوره شگفت انگیزی است

فروزنده خداجو نویسنده کودک ونوجوان متولد 1341 در کرمانشاه می باشدوتحصیلات ایشان در رشته کارشناسی  ادبیات فارسی است ،از هشت سالگی به تهران مهاجرت کرده واولین کتاب اودر سال 1356 زمانی که فقط 15 سال داشت در تهران توسط انتشارات بعثت که یک نشر خصوصی بود منتشر شد ومورد استقبال مخاطبین قرار گرفت، همین باعث شد او با جدیت بیشتری کار نویسندگی را دنبال کند و با چاپ کتاب «خانه چوب کبریتی » در دهه 1360 برای نوجوانان  که در کانون پرورش فکری کودکان  ونوجوانان  چاپ شد خود را به عنوان یک نویسنده کودک ونوجوان مطرح کند.مدتها قبل هم این نویسنده با رمان نوجوانانه «من و عجیب وغریب » موفق به کسب جایزه پروین اعتصامی  در زمینه رمان کودک ونوجوان شد  . از خداجو آثار متعددی برای گروه سنی کودک ونوجوان منتشرشده که به عنوان مثال می توانیم از کتاب های  «هزار آواز »، «راز درخت سیب »، «پسر وپروانه »،«از سرزمین آینه ها» و «افسانه های ملل» نام ببریم.

 

 

خانم خداجو از چه زمانی بود که احساس کردی به نوشتن علاقه داری ؟

 

دقیقا از هشت سالگی زمانی که دوم دبستان بودم به قصه نویسی علاقه پیدا کردم .یادم هست مادرم برایم یک دفتر 40 برگ با جلدی نارنجی رنگ خریده بود که هم داخلش قصه می نوشتم و هم نقاشی می کشیدم ، البته با اینکه از دوره خردسالی تمرین نوشتن ونقاشی کردن را شروع کردم اما نه خطم خوب شد و نه نقاشی ام ! ولی چیزهایی را  که روی کاغذ  به عنوان قصه خط خطی می کردم  ، اولین تمرینات نوشتاری ام  به حساب آمد  و همه اینها باعث شد وقتی به نوجوانی رسیدم ودرواقع 15 سالم شد یکی از داستانهای کودکانه ام  را به یکی از انتشاراتیها بردم و با اعتماد به نفسی که کمی هم شبیه به پررویی بود! از ناشر خواستم که کتابم را چاپ کند .آن ناشر مهربان که فردمیانسالی هم بود با احترام زیادی با من برخورد کرد و کتابم را پس از بررسی ،منتشر کرد .برخورد مهربانانه آن مرد با عث شد که  در نوجوانی  یکی از بهترین خاطرات زندگیم شکل بگیرد وهیچوقت از ذهنم بیرون نرود.

در نوشتن آیا مشوقی هم داشتی ؟

بهترین مشوق های من پدر ومادرم بودند که خدا رحمتشان کند .آنها همیشه از نوشته های من استقبال می کردند وگاهی هم به من دلگرمی می دادند که وقتی بزرگ شدی حتما نویسنده می شوی !

کتاب خواندن را از  چه زمانی شروع کردی ؟

از نوجوانی .چون در زمان کودکی ، خیلی کتاب پیدا نمی کردم .اما وقتی به نوجوانی رسیدم برادر بزرگترم کتاب های زیادی را برایم تهیه می کرد وهمین باعث شد آثار بی شماری را در زمینه ادبیات کودک ونوجوان بخوانم  وقلمم را هم در همین زمینه به کار بگیرم .

بهترین کتابهایی که در نوجوانی خواندی را به یاد داری ؟

یکی از کتابهایی که در داستان نویس شدن من واقعا موثر بود کتاب «هنر داستان نویسی» نوشته ابراهیم یونسی بود که مطالب  زیادی از آن کتاب یاد گرفتم .این کتاب را در نوجوانی خواندم یعنی زمانی که تازه نوشتن داشت برایم جدی می شد.بعد از این کتاب هم می توانم از «تیستوی سبز انگشتی » ترجمه لیلی گلستان  و« پولینا چشم وچراغ کوهستان»  نوشته اناماریا ماتوته نویسنده اسپانیایی اسم ببرم که از تولیدات کانون بودند و هنوز هم  جز دو کتاب محبوب من  هستند.

چه تعریفی از نوجوانی دارید؟

از نوجوانی می توانم به عنوان یک دوره شگفت انگیز نام ببرم.شگفت انگیز به این دلیل که گذشتن از آن یعنی شکل گرفتن آینده ! اگر ما از نوجوانی به   عنوان   یک تونل خاکستری و  پراز مانع  یاد کنیم مثل این  می ماند  که همه آدمها در این  دوره مثل مسافرانی هستند که باید ازاین  تونل بگذرند. بسیاری از مسافرها از تونل  نوجوانی می گذرند اما یک عده هم در تونل می مانند چون نمی خواهند بیرون باشند . منظور اینکه شخصیت انسان هر طور که در آن دوره شکل بگیرد همانطور هم خواهد ماند اگر مثبت باشد که آینده روشنی در پیش خواهد داشت ولی خدای نکرده اگر منفی باشد ،بازگشتش سخت است. 

یک نویسنده باید چکار کند که  کتابش به دست مخاطبش برسد؟

مهم ترین مساله ، فکر می کنم توزیع مناسب باشداگر یک کتاب ،به درستی در سراسر کشور توزیع شود مسلما به دست مخاطبش خواهد رسیدر مرحله بعد هم اطلاع رسانی صحیح است که باعث دیده شدن یک اثر می شود.

قبول دارید خیلی از ناشران ما در توزیع کتاب های چاپ شده  کم کاری می کنند ؟

بله صحبتتان  درست است  اما شما ببینید کانون پرورشی فکری کودک ونوجوان به خاطر دولتی بودنش بهترین توزیع را در سطح کشور دارد و ما از ناشرین خصوصی بخاطر بضاعت کمشان نباید انتظار داشته باشیم مثل کانون عمل کنند .

یعنی منظورتان این است که احتیاج به حمایت دولت دارند؟

بله حتما هم همینطور است البته یک تعدادی از ناشرین  هستند  که در  این زمینه کوتاهی می کنند اما اگر همینها هم تامین وحمایت شوند کمک بزرگی به فرهنگ کتابخوانی شده است .

نظرتان در مورد نشریات کودک ونوجوان چیست ؟

در حال حاضر نشریات خوبی در کشور برای کودک ونوجوان منتشر می شوند اما من احساس می کنم که این سخت گیری که برای چاپ کتاب می شود در مطالب نشریات رعایت نمی شود و گاها بعضی از نشریات مطالب بسیار ضعیفی را چاپ می کنند که از کیفیت نشریه اشان می کاهد.

 در مورد فرهنگ  مطالعه در میان کودکان و نوجوانان ما چه صحبتی دارید؟

فرهنگ مطالعه در میان کودکان ونوجوانان متاسفانه کمرنگ شده بچه های امروزی ما بیشتر مطالبی که می خوانند مربوط به وایبر واینستا گرام و فیس بوک می باشد در صورتی که خواندن این مطالب سطحی چیزی به اطلاعات و آگاهی اشان نمی افزاید وفقط وقتشان را می دزدد.

تعامل شما  با نوجوانان امروز چقدر است ؟

من خودم یک دختر نوجوان دارم که با بیشتر دوستهایش در مدرسه تا حدودی آشنا هستم  .گاهی هم در جلسات کتابخوانی وهدیه کتاب که با حضور دانش آموزان برپا می شود شرکت دارم ،در کل می توانم  بگویم که مطالعه در بین نوجوانان این دوره مثل دوره ما نیست واین به ضرر آینده خود نوجوانان است.

برخورد مخاطبین با کتاب های شما چگونه است ؟

مدتها قبل  یک مجموعه مشترک با نویسندگان  دیگر کودک مثل فریبا کلهر  و سرور کتبی  داشتیم به اسم «کتاب های نارنجی » که استقبال از این مجموعه راضی کننده بود.همچنین  چند وقت پیش از کانون پرورشی شهرستان اردبیل با من تماس گرفتند و به من اعلام کردند که رمان« من وعجیب وغریب« مورد استقبال نوجوانان آنجا قرار گرفته و این برایم بسیار دلگرم کننده است.

برای نوجوانانی که قرار است در آینده نویسنده باشند چه پیشنهادی دارید؟

تمرین زیاد در نوشتن و خسته نشدن و همچنین خواندن  داستانهای  کلاسیک و مدرن  ایران وجهان می تواند سهم زیادی در موفقیت آنها داشته باشد همچنین اثرشان را بعد از نوشتن حتما به یک نویسنده یا شاعر با تجربه نشان بدهند واز او نظر خواهی کنند.شرکت در کلاس های داستان نویسی هم می تواند کمک زیاد ی به پیشرفت ْآنها داشته باشد.

 چه کتاب هایی در دست چاپ دارید؟

یک رمان نوجوانانه زیرچاپ دارم که عنوانش هست :«روزی که لیمویی بود »یک مجموعه چهار جلدی هم  به اسم «قصه های آهنگین» برای کودکان دارم که  قرار است انتشارات سروش آن را منتشر کند، «بهترین جای دنیا »  نام یکی دیگر از کتابهای زیرچاپ من است که برای کودکان آن را نوشته ام.و همچنین  مجموعه قصه های الفبا که یک کار گروهی  می باشد . این کتاب شامل قصه های من وو چند نویسنده دیگر کودک و نوجوان است که قرار است توسط نشر پنجره منتشرشود.